کویر سبز: مالچ پاشی در خوزستان، کرمان و کاشان با انتقاد تند ۳۰ متخصص و پژوهشگر حوزه بیابان، گیاهشناسی و اکولوژی روبهرو شد. آنها سازمان جنگلها را متهم میکنند که با مالچپاشی بخشی از اکوسیستم این سه استان را با قیر آسفالت میکند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، «حمیدرضا رضایی» استاد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، استفاده از مالچ نفتی را آسفالتکردن محیط زیست در شرق کرمان، ابوزیداباد و برخی از مناطق شنی خوزستان میداند و میگوید: «از همین مالچ برای آسفالت راهها و قیرگونی بامها استفاده میکنند.»
رضایی در پاسخ به این سؤال که چرا منابع طبیعی روی مالچپاشی اصرار دارد؟ میگوید: «چون مجلس به جای اینکه بودجه را برای بیابانزدایی تصویب کنند، برای مالچپاشی تصویب کرد در حالیکه صد راهکار برای مهار تپههای شنی وجود دارد و مالچپاشی آخرین راهکار است.»
او مالچ پاشی را یک روش منسوخشده در ۵۰ سال گذشته میداند و میگوید: «تنها کشوری که در دنیا از مالچ نفتی استفاده میکند ایران است.» رضایی میپرسد: «مگر بیابانهای ایران از امارات و عربستان بیشتر است؟ چرا آنها از مالچ نفتی استفاده نمیکنند؟»
به گفته او روشهای جدیدی وجود دارد که به بهبود شرایط زیستی و استقرار پوشش گیاهی در مناطق بیابانی منجر میشود.
به گفته رضایی در گزارش تهیه شده توسط مجری مالچپاشی، ارزش اکولوژیک مناطق مورد نظر را صفر در نظر گرفتهاند.
این کارشناس میگوید: «مناطق مورد نظر، زیستگاه گونههای منحصر به فرد گیاهی و جانوری است.» به گفته او با مالچپاشی مواد شیمیایی وارد طبیعت میشود و چون رنگ قیر تیره است دمای خاک هم افزایش مییابد.
بنابر مطالعات انجام گرفته مالچپاشی در کویر ابوزیدآباد دستکم مرگ ۵۰ گونه گیاهی و جانوری را در پی خواهد داشت که بعضی از آنها در معرض خطر انقراض قرار دارند.
مالچ نفتی، مرگی خاموش را برای گربه شنی ابوزیدآباد و آهوی شنی خوزستان رقم میزند. کاراکالها را میکشد و هوبرهها و شاهبوفها را از ذهن کویر پاک میکند. نفس خزندگان را میگیرد و پرواز پرندگان کویری را خط میزند.
رضایی اعتقاد دارد که مالچ نفتی جلوی نفوذ آب را به سفرههای زیرزمینی میگیرد و باعث میشود که در زمان بارندگی، سیلاب راه بیفتد.
کارشناسان در نامه اعتراضی خود به وزیر جهادکشاورزی مینویسند: «تپههای ماسهای به دلیل محتوای کمرس و سیلت نقش بسیار جزئی در ایجاد ریزگرد دارند. ریزگردها از رسوبات دانهریز تشکیل شدهاند که حاصل خشکشدن تالابها، تخریب اکوسیستمهای طبیعی و دیم غیراصولی است که خوشبختانه با بارندگیهای دو سال اخیر تا حد زیادی برطرف شدهاند و اگر هم وزارت کشاورزی دنبال مهار ریزگرد برای همیشه است باید امکانات مالی خود را با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست در راستای احیای تالابها و مدیریت اکوسیستمهای تخریبشده صرف کند.»
«نصرتالله صفائیان» استاد اکولوژی دانشگاه مازندران اعتقاد دارد اکوسیستم خودکفاست و اگر تداخلات انسانی وجود نداشته باشد، میتواند از پس حل مشکلات خودش بر بیاید. او میگوید: «وقتی اکوسیستم دستکاری میشود از خود بینظمی و ماندگاری جا میماند.»
صفائیان مالچ پاشی را دستکاری در اکوسیستم میداند که باعث از بین رفتن پوشش گیاهی و ذخیره جانوری آن میشود. او از بین بردن ناخواسته موجودات را عاملی برای ایجاد بحرانهای غیر قابل جبران میداند. این کارشناس نسبت به ماندگاری مالچنفتی در طبیعت هشدار میدهد و میگوید: «این مواد زیستگاهها را نابود میکند. بنابراین هیچ راهی برای احیای طبیعت باقی نمیماند.»
برخی از منتقدان مالچپاشی، هرگز مالچ ندیدهاند
«فرهاد سرداری مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان جنگلها، منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در واکنش به انتقادها میگوید: «بحث ریزگردها با تپههای ماسهای متفاوت است.»
او میگوید: «اعتباری برای ریزگردها وجود دارد که حتی یک ریال آن برای مالچپاشی هزینه نشده است.» سرداری درباره اعتبار اختصاص داده شده توسط مجلسیها برای استفاده از مالچ نفتی میگوید: «براساس بند «ه» تبصره ۱ قانون بودجه، مجلس، سازمان جنگلها را موظف به استفاده از مالچ نفتی برای جلوگیری از فرسایش بادی کرده است.»
مجلس در حالی با اعتبار درخواستی برای مالچپاشی موافقت کرده که تحقیقات مرکز پژوهشهای مجلس هم نشان میدهد مالچ باعث خسارت بهمحیطزیست و منابعطبیعی میشود. این سؤال پیش میآید چرا مجلسیها به رغم وجود چنین پژوهشهایی در بهارستان با تخصیص اعتبار برای مالچ نفتی موافقت کردند؟
سرداری در پاسخ به این تناقض میگوید: «سازمان جنگلها یک دستگاه اجرایی است و وقتی قانونی تصویب میشود موظف به اجرای آن است.» او میگوید: «سال ۹۶، ۹۷ و ۹۸ مجلس، سازمان جنگلها را مثل دستگاههای دیگر چون آموزش و پرورش، شهرداری، راه و شهرسازی و… موظف به استفاده از این مواد کرد.»
مجلسیها در حالی در سه سال گذشته سازمان جنگلها را موظف به استفاده از مالچ کردند که این سازمان در دهه ۸۰ تلاش بسیار زیادی کرد تا از وزارت نفت برای تثبیت شنهای روان مالچ بگیرد اما وزارتخانه از سال ۸۲ به بعد به سازمان جنگلها مالچ نداد. کارشناسان سازمان جنگلها قیمت بالای مالچ و سود ناشی از آن را دلیل امتناع وزارت نفت وقت برای دادن مالچ رایگان به این سازمان دانستند.
منبع: کاشان فردا