کاشان نیوز -علی خالوئی: از موقعی که اولین طوفانهای گرد و غبار -از سالهای ۶۳ لغایت ۶۷- جنوب غرب ایران و عراق را فرا گرفت، تا سالهای ابتدای دهه ۸۰ این پدیده گذرا، تخمین زده میشد، ولی در سالهای میانی دهه ۸۰ تا اواخر دهه حاضر این پدیده گسترش سریع یافته به شکلی که ۱۸ استان کشور را دچار اثرات منفی خود نمود.
این پدیده اثرات منفی زیادی را به سلامت انسان و محیط زیست و حتی بر اقتصاد کشور وارد میسازد.
از آنجاکه این پدیده با احتمال افزایش وقوع و دفعات و شدت در سالهای آتی برآورده میگردد، لزوم هرچه بیشتر مدیریت و مهار این پدیده مخرب در دستور کار مدیریت شهری قرار گیرد.
وقوع خشکسالی که در سالهای اخیر به دلیل تغییرات اقلیمی و پدیده بیابان زایی شدت گرفته، میتواند نقش زیادی در افزایش این پدیده داشته باشد.
این کل ماجرا نیست، افزایش بهره وریهای بیرویه در بخش صنعت، کشاورزی، غذائی و مسکونی همه و همه باعث افزایش تخریبهای زیست محیطی و منابع طبیعی اطراف دشت کاشان گردیده است.
پدیده مخرب بیابان زایی (سومین چالش پیش روی بشر هزاره دوم) و تخریب پوششهای گیاهی و استفاده بیش از اندازه و نامناسب از زمینهای کشاورزی (کاربست بیرویه سموم و کودهای شیمیائی) و در نتیجه تضعیف حاصلخیزی و دوام خاک که در نتیجه افزایش رشد جمعیت بشر شدت یافته است؛ باعث شکل گیری، توسعه و گسترش بیابانها و افزایش فرسایش بادی گردیده است.
رخداد این عوامل باعث از دست رفتن خاکهای سطحالارضی و افزایش وقوع طوفانهای گرد و غبار میشود. در حقیقت میتوان بیابانها و دریاچههای خشک شده را که به علت تغییرات اقلیمی به بیابانهای کوچک تبدیل شدهاند از مراکز تولید گرد و غبار دانست.
اولین واقعه طوفان گرد و غبار در منطقه جنوب غرب ایران و کشور عراق در بین سالهای ۱۳۶۳ تا ۱۳۶۷ گزارش شده است (۵۰). با نگاهی به روند شکل گیری این پدیده مخرب در مییابیم که تا سال ۱۳۸۰ این پدیده گذرا بوده است اما در سالهای بعد، این پدیده به تدریج در شهرهای جنوبی گسترش یافت به طوریکه در سال ۱۳۸۷، ۱۸ استان کشور را فرا گرفته و اثرات منفی زیادی را به سلامت انسان و محیط زیست و حتی بر اقتصاد کشور وارد ساخت.
با توجه به خسارت زیاد این پدیده و احتمال افزایش وقوع آن در سالهای آتی لزوم التفات به آن از سوی دولت و اجرای راهکارهای مناسب، از تشدید وقوع این پدیده جلوگیری خواهد کرد. بدیهی است میتوان قبل از اجرای طرحهای عملیاتی با داشتن اطلاعات و شناخت کافی از این پدیده و نحوه و علل وقوع آن، راههای مناسب را برای مقابله با آن پیدا نمود.
از دیگر عوامل تولید ریزگرد و غبارهای محلی، رشد فزاینده و بهره برداری نامناسب از ذخائر معدنی سطحی و غیر سطحی در دشت کاشان، است که در فرصت مناسب به آن پرداخته خواهد شد.
*تیتر از کاشان نیوز